Het verzet tijdens de Duitse bezetting van 1940-1945

In deze oorlog werkte vader Siem Plukker samen met zijn broer Wim in de drukkerij met boekhandel van hun moeder: 'de fa. Wed. G. Plukker' in Schagen. De sabotage-activiteiten betroffen voor een groot deel het achterhouden (achterover drukken) van geheime tekeningen van de Duitsers, het drukken van illegale bladen en valse ontslagbewijzen, legitimatiebewijzen en andere officiële papieren.
Nadat in Schagen in 1942 de ‘Divisionsstab Nordholland-Nord’ werd gelegerd, moesten veel geheime stukken worden gemaakt en vermenigvuldigd. Dat moest in de drukkerij van Plukker worden gedaan, onder continu en streng toezicht van gewapende Duitse militairen.

Siem Plukker bij de lichtdrukmachine

De "afdeling" lichtdrukkerij werd daarvoor door de Duitsers gevorderd. Siem Plukker was verantwoordelijk en de deskundige voor dat moeilijke en kritische werk. Hij zorgde ervoor dat de Duitsers de machines niet zelf konden bedienen, vaak stelde Wim Plukker de lichtdrukmachine moedwillig verkeerd af, zodat de Duitsers de afdrukken niet goed konden krijgen. De gegevens over mijnenvelden, geschutsstellingen, richtpunten van artillerie waren voor het verzet van grote waarde, vooral door de nauwkeurigheid en betrouwbaarheid omdat de Duitsers er zelf mee moesten werken. Echter doordat de Duitsers alle handelingen volgden was het uiterst moeilijk en gevaarlijk om een tekening of kaart achter te houden. Om toch een lichtdruk in handen te krijgen werden allerlei trucs toegepast. In de ontwikkelkoker kon hij met een vernuftig verborgen schuifje een exemplaar laten verdwijnen in de muur. Later werd het weggemoffelde exemplaar tevoorschijn gehaald.

Ook zijn echtgenote Vronie speelde daarbij vaak een rol, zonder ooit te weten voor welk doel.
Gerard en Vera op een afleidingsfoto Zij moest de Duitsers afleiden, melk aanbieden of ander eten waar ze zelf gebrek aan hadden. Over dat onbegrijpelijke gedrag is menigmaal echtelijke ruzie ontstaan. Ook werden de kinderen (Gerard en Vera) als afleidingsmanoeuvre gebruikt, door aan de Duitsers te vragen die schatjes te fotograferen of te tekenen.
De hier getoonde foto's zijn door de Duitsers gemaakt.
Als de Duitsers weg waren ging Siem Plukker altijd zo snel mogelijk naar Frits Bongenaar. Bongenaar speelde als hoofd van de Schager spionagedienst de informatie door aan de geallieerden. Eenmaal is Siem zich onaangenaam bewust geweest van de mogelijke gevolgen van het verzetswerk. Dat was toen hij, vlak nadat hij een lichtdruk naar Bongenaar had gebracht, in de Laan door Duitsers staande werd gehouden en twintig minuten tegen een muur werd gezet. In die twintig minuten is er heel wat door hem heen gegaan. Omdat hij bij de Ortskommandant bekend was heeft die hem toen als 'betrouwbaar en onmisbaar' weer vrij gelaten.

Het drukkerijtje aan de Gedempte Gracht werd ook voor andere verzetsdoeleinden gebruikt. Als je goed luisterde, kon je op de Gracht de machines horen van de veelal nachtelijke drukactiviteiten van de illegale bladen. Het Zaanse illegale blad De Typhoon is tot het eind van de oorlog bij Plukker gedrukt. De kopy werd wekelijks, verborgen in een stang van een "krakkemikkige fiets met houten banden", naar Schagen gebracht. Frits Bongenaar regelde dat er stroom was om kranten te drukken. Er werd meestal gedrukt vanaf een uur of acht 's avonds. Bij het drukken stonden er altijd twee mannen op de uitkijk bij de poort naar de Gedempte Gracht. Zodra er onraad was, moest het licht uit en werd alles stil. Over de sloot achter de drukkerij lagen planken. De vluchtroute voerde naar de Nieuwstraat en er was een schuilmogelijkheid in de nabij gelegen Aloysiusschool, waar ook clichés, bonkaarten, stempels en ander belastend materiaal konden worden verstopt. De verspreiding van De Typhoon werd voornamelijk door meisjes en vrouwen gedaan, tot in Den Haag, Haarlem en Zevenaar toe. Siem Plukker hield zich voornamelijk bezig met het drukwerk, Wim Plukker was daarnaast actief in het gewapende verzet. Hij maakte deel uit van de Landelijke Organisatie voor hulp aan onderduikers (LO) in Zijpe en later van het plaatselijke district van de Binnenlandse Strijdkrachten. Wim was daardoor veel weg en had daarbij altijd een revolver op zak. Hij was ondermeer betrokken bij het opblazen van een brug waar een munitietrein naar Den Helder overheen moest. Wim Plukker was overigens iemand die meer in de organisatie dan in de uitvoering zat. Desondanks bevond zich de opslag van munitie en wapens achter de letterkasten in de drukkerij. Op zolder waren de springstoffen opgeslagen. De gebroeders Plukker zijn nooit gearresteerd, maar Siem werd aan het eind van de oorlog door de Duitsers "vogelvrij" verklaard in verband met sabotage. Hij is toen een half jaar als "boerenknecht" ondergedoken geweest op een boerderij.


[terug]